“Ra-Dü-Se” Solfeji için “Ra-Dü-Se” Notası (4)

 

Şimdi, buraya kadarki anlatımları topluca örnek bir nağmeye aksettirelim ve Arel-Ezgi-Uzdilek esaslarına göre Porte çevirisini gerçekleştirelim:


4/4 $| R~DS^C | ,NH#,V^@+R || +(RDS*)\ +(‘CS!DS)\ |& [+RV]. [HN]. [CS]. [!DS]. |

|: [H!NH] [N!CN] [CSC][S!DS]_ {1}| \\[DRS^]\ \\[S^DC]\ \\[CS^N]\ ”H\.. C\\\ :|{1}

{2}| D_. [DS]\ | @R__   |{2}&$




Aşağıda, “Gelmiş Değil Böyle Peri” güfteli, Şakir Ağa’nın Saba makamında ve Semai usulünde Tavşancası’nın Mus2okur nota çıktısı ve hemen altında “Ra-Dü-Se” Notası ile notalandırılmış şekli görülmektedir:




GELMİŞ DEĞİL BÖYLE PERİ - Şakir Ağa'nın Saba Tavşancası

Güftesi Nuri'nin ve Usulü Semai (3/8)

Metronom dakikada sekizde birlik 144 vuruş

___________________




























Gelmiş değil böyle peri              Semmur gibi zülfün teli          Doldur bana bir bâdeyi

Hiç görmedim çoktan beri        Seyreyleyen olur deli              Pür neş'e kıl dildâdeyi

Olsam ne var ben müşteri         Değmis midir ağyâr eli            Şâd eyle bu üftâdeyi

Hiç görmedim çoktan beri        Hiç görmedim çoktan beri      Hiç görmedim çoktan beri

___________________


Yukarıdaki iki sütunluk sayfa düzeninde, dizeler notaların bir altındaki satırlara özel bir kaideye göre yerleştirilmiştir. Sözcükler ölçü-başı ayrışacak tarzda boşluklarla kesilerek heceleri gruplandırılmış, hecelerdeki sesli harfler eşleştikleri notalara koşut uzatılmıştır. ASCII kısıtlaması yüzünden, Türkçe özel karakterler, ancak sonda münhasıran verilen dörtlüklerde kullanılabilmiştir. Bununla birlikte, elektronik iletişimlerde, zaten uzunca bir dönemdir Türkçe özel karakterler kullanılmaksızın mesajlaşılması gerçeği ile karşı karşıyayız ve bu tür uygulamalara oldukça aşinayız.


Dikkat edilirse, susların ölçü içindeki süresi kendiliğinden aşikar olunca, bilhassa bunların süresini belirtmek gerekliliği ortadan kalkmaktadır. Nitekim, Aranağme’nin dolaplarında süre uzunlukları sekizde birlik takıyla ifade edilmiş olan suslara, Nakarat ve Meyan dolaplarında ayrıca süre takısı vermek gerekli görülmemiştir; çünki nota(lar)dan sonra o ölçünün dolmasına ne kadar süre kaldığı malumdur. Ölçü tamamen boş olsa, oraya konacak bir sus işaretine yine süre takısı eklemek hiç gerekmeyebilecektir.



*    *    *



Usul vuruşlarını ihtiyaç halinde kodlayabilmek için, “Ra-Dü-Se” Notası çerçevesinde ve ASCII kısıtlamasına sadık kalınarak aşağıdaki işaretler önerilmektedir:


/         Düm                           1 vuruş

//       Düüm                         2 eşit vuruş uzunluğunda

%        Düme                         1’lerden toplamda 2 eşit vuruş

%/      DümeDüüm               1+1 yani toplamda 2 eşit vuruş

-         Tek (Hek)                  1 vuruş

_        Teek (Heek)              2 eşit vuruş uzunluğunda

_ .      Teeek (Heeek)          3 eşit vuruş uzunluğunda

:          Teke                          Yarımlardan toplamda 1 vuruş

=         Teke                          1’lerden toplamda 2 eşit vuruş

;          Teekkaa                    1’lerden toplamda 2 eşit vuruş

;_        Teekkaaaa                1 + 2 yani toplamda 3 eşit vuruş

?         Taaheek                    1’lerden toplamda 2 eşit vuruş


Usulün mertebesi, eserin başına yazılacak ölçü zaman birimi tarafından belirlenecektir. Sözgelimi, 3/4’lük bir eserde, usulün vuruş mertebesi dörtte birlik nota süresidir; 8/8’lik bir eserde, mertebe sekizde birliktir; vs...


Aşağıda meşhur bazı usuller “Ra-Dü-Se” Notası çerçevesinde kodlanmıştır:



Semai 3/2, 3/4, 3/8...

/ - - velvelesiz

Düm Tek Tek

% = = velveleli

Düme Teke Teke



Türk Aksağı 5/2, 5/4, 5/8...

// _ - velvelesiz

Düüm Teek Tek

/ : ; : velveleli

Düüm Teke Teekkaa Teke



Devr-i Hindi 7/4, 7/8, 7/16, 14/16...

/ - - // _ velvelesiz

Düm Tek Tek Düüm Teek

/ ; %/ - : velveleli

Düüm Teekkaa DümeDüm Teek Teke



Devr-i Aryan 7/4, 7/8, 7/16...

// ;_ == velvelesiz

Düüm Tekkaaaa Teekee

/ : ;_ : : velveleli

Düüm Teke Teekkaaaa Teke Teke



Düyek 8/4, 8/8, 8/16, 16/16...

/ _ - // _ velvelesiz

Düm Teek Tek Düüm Teek

/ : ; %/ - : velveleli

Düüm Teke Teekkaa DümeDüüm Teek Teke



Çiftesofyan 9/4, 9/8, 9/16...

// _ // _. velvelesiz

Düm Tek Düm Teek

% = % = : velveleli

Düümee Teekee düümee teekee teke



Evfer 9/4, 9/8, 9/16, 18/16...

// = // - _ velvelesiz

Düüm Teke Düüm Tek Teek

/ : ; %/ - _ velveleli

Düüm Teke Teekkaa DümeDüüm Teek Teeeek



Tekvuruş 11/4, 11/8, 11/16...

// _ - // _ _ velvelesiz

Düüm Teek Tek Düüm Teek Teek

/ : ; : % ; ; velveleli

Düüm Teke Teekkaa Teke Düümee Teekkaa Teekkaa



Nim Çenber 6/2, 12/4, 12/8...

/ : / ? : velvelesiz

Düüm Teke Düüm Taaheek Teke

/ : ; / / - : ; ; velveleli

Düüm Teke Teekkaa Düüm Düüm Teek Teke Teekkaa Teekkaa



1 2 3 <<< Önceki sayfa / Sonraki sayfa >>> 5